TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY – THỰC QUẢN
1/ Tổng quan
Cơ thắt thực quản dưới hoạt động kém hiệu quả khiến cho các phần bên trong dạ dày trào ngược vào thực quản gây đau bỏng rát. Trào ngược kéo dài có thể dẫn đến viêm thực quản, chít hẹp và trong trường hiếm là dị sản hoặc ung thư. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng, đôi khi bằng nội soi có hoặc không có kiểm tra axit. Điều trị bao gồm thay đổi lối sống, ức chế axit dịch vị bằng cách sử dụng thuốc ức chế bơm proton, đôi khi phải phục hồi bằng phẫu thuật.
2/ Dịch tễ
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) phổ biến, xảy ra ở 10 đến 20% số người lớn. Bệnh cũng xảy ra thường xuyên ở trẻ nhỏ, có thể khởi phát từ lúc mới sinh ( xem Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ nhũ nhi).
3/ Nguyên nhân
Có trào ngược cho thấy cơ thắt thực quản dưới (LES) hoạt động kém hiệu quả, có thể là do mất toàn bộ trương lực cơ thắt trong hoặc do các đợt giãn thoáng qua không thích hợp tái đi tái lại (tức là không liên quan đến nuốt). Giãn cơ thắt thực quản dưới thoáng qua khởi phát do căng giãn dạ dày hoặc do kích thích dưới ngưỡng ở họng. Các yếu tố góp phần vào khả năng của đường nối dạ dày thực quản bao gồm góc của đường nối thực quản, hoạt động của cơ hoành, và trọng lực (tức là tư thế thẳng đứng) và tuổi của bệnh nhân. Các yếu tố có thể góp phần dẫn đến trào ngược bao gồm tăng cân, thức ăn nhiều mỡ, đồ uống có caffein hoặc có ga, rượu, hút thuốc và thuốc. Các thuốc làm giảm áp lực cơ thắt thực quản dưới bao gồm thuốc kháng cholinergic, thuốc kháng histamine, thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc chẹn kênh calci, progesterone và nhóm thuốc nitrat.
4/ Chẩn đoán
- Chẩn đoán lâm sàng : Triệu chứng chính ở người lớn là ợ nóng và ở trẻ nhỏ có nôn ói, kích thích, chán ăn và đôi khi có triệu chứng hít phải thức ăn kéo dài; ở bất cứ lứa tuổi nào, hít phải thức ăn kéo dài có thể gây ho, khàn giọng, hoặc khò khè.
- Nội soi cho bệnh nhân không đáp ứng với điều trị theo kinh nghiệm
Kết quả nội soi có thể được sử dụng để đánh giá mức độ nặng của viêm thực quản trào ngược:
5/ Biến chứng
GERD có thể dẫn đến viêm thực quản, loét thực quản, hẹp thực quản, Barrett thực quản (thay thế biểu mô vảy bình thường của thực quản xa bằng biểu mô trụ siêu sản trong giai đoạn chữa lành của viêm thực quản cấp tính), và ung thư biểu mô tuyến thực quản. Các yếu tố góp phần làm viêm thực quản bao gồm tính ăn mòn của phần trào ngược, mất khả năng loại bỏ phần trào ngược trong thực quản, lượng thức ăn trong dạ dày và chức năng bảo vệ tại chỗ của niêm mạc. Một số bệnh nhân, đặc biệt là trẻ sơ sinh, có thể hút chất trào ngược; tuy nhiên, nguyên nhân của chọc hút phổi hiếm khi là GERD.
6/ Điều trị
– Nâng đầu giường
– Tránh cà phê, rượu, chất béo và hút thuốc
– Thuốc ức chế bơm proton, thuốc chẹn H2 Xử trí GERD không biến chứng bao gồm nâng cao đầu giường khoảng 15 cm (6 inch) bằng cách đặt các khối khoảng 15 đến 20 cm (6 đến 8 inch) dưới chân ở đầu giường, bằng cách sử dụng gối nêm, hoặc bằng cách đặt một cái nêm dưới nệm. Ngoài ra, cần tránh những điều sau:
- Không ăn trong vòng 3 giờ trước khi ngủ
- Các chất kích thích tiết axit mạnh (ví dụ: caffein, rượu)
- Một số loại thuốc nhất định (ví dụ: thuốc kháng cholinergic)
- Một số thực phẩm cụ thể (ví dụ: chất béo, sô cô la)
- Điều trị bằng thay đổi lối sống (ví dụ: nằm đầu cao, giảm cân, tránh các chất kích thích trong chế độ ăn) và liệu pháp ức chế axit.
- Điều trị bằng thuốc thường là bằng một loại thuốc ức chế bơm proton; một số loại thuốc có hiệu quả hơn những loại khác, nhưng tất cả đều được chứng minh là có hiệu quả.
– Thuốc chẹn H2 cũng là một lựa chọn điều trị hiệu quả cho GERD có triệu chứng nhẹ.
– Thuốc chẹn axit cạnh tranh kali (ví dụ, vonoprazan) là một liệu pháp mới nổi có sẵn ở một số quốc gia nhưng không có ở Mỹ. Thuốc kích thích (ví dụ, metoclopramide 10 mg uống 30 phút trước bữa ăn và trước khi đi ngủ) ít hiệu quả hơn nhưng có thể được thêm vào chế độ ức chế bơm proton.
– Phẫu thuật chống trào ngược (thường là nong qua nội soi) được thực hiện ở những bệnh nhân bị viêm thực quản độ C và D, thoát vị hông lớn, xuất huyết, hẹp, loét, một lượng lớn trào ngược nonacid có triệu chứng, hoặc những người không thể dung nạp điều trị bằng thuốc. Chít hẹp thực quản thường được xử trí bằng cách nong qua nội soi lặp lại nhiều lần. Thực quản Barrett có thể hoặc không thoái triển khi có điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật. Phẫu thuật chống trào ngược có thể giúp những bệnh nhân bị viêm thực quản nặng, biến chứng của viêm thực quản, không dung nạp với điều trị bằng thuốc hoặc một lượng lớn trào ngược không axit có triệu chứng.
Được phục vụ quý khách là vinh dự của chúng tôi !
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- American College of Gastroenterology (2013), Guidelines for the diagnosis and treatment of gastroesophageal reflux disease.
- Vũ Trường Khanh (2020), Trào ngược dạ dày thực quản, Hướng dẫn điều trị nội Tiêu hóa gan mật, Trung tâm tiêu hóa gan mật bệnh viện Bạch Mai.
